Badanie ginekologiczne powinno być przeprowadzone po raz pierwszy profilaktycznie lub jeśli występują u młodej pacjentki jakiekolwiek dolegliwości.
Obecność rodzica nie jest wymagana w przypadku piętnasto- i szesnastolatek oraz starszych dziewcząt. Matka jednak zawsze może pomóc lekarzowi informując o przebytych przez córkę chorobach i operacjach. Każda młoda pacjentka może sobie zażyczyć, aby rodzic podczas badania pozostał przed gabinetem.
Podczas badania oprócz lekarza obecna może być również położna, ale oczywiście jest to również decyzja badanej pacjentki. Należy pamiętać, że lekarza obowiązuje tajemnica zawodowa. Ginekolog nie ma obowiązku informować rodzica o tym, czy dziewczynka jest nadal dziewicą czy nie.
Specjalista może natomiast zawiadomić prokuraturę, jeśli dziewczynka miała kontakty seksualne przed ukończeniem czternastego roku życia i jeśli istnieje podejrzenie nadużycia seksualnego.
Nie zawsze młoda kobieta jest badana w sposób tradycyjny, ponieważ nie za każdym razem zachodzi taka konieczność. W niektórych wypadkach wystarczy korzystanie z ultrasonografu.
Najczęściej jednak u starszych nastolatek wykonuje się badanie palpacyjne narządu płciowego, badanie wziernikowe oraz badanie piersi. Jest to potrzebne do wykluczenia: zmian anatomicznych, wad wrodzonych, nadżerki szyjki macicy, torbieli jajników.
Badanie piersi ma na celu ocenę stopnia rozwoju piersi, wykrycie ewentualnych guzków bądź nieprawidłowości.